BEROERTE (CVA) over deze aandoening

WAT IS EEN BEROERTE?

Family on beach in the cold weather

Een beroerte is een mogelijk levensbedreigende aandoening die wordt veroorzaakt door een verstoring van de bloedtoevoer naar de hersenen. Als de bloedtoevoer wordt onderbroken, beginnen de hersencellen af te sterven. Dit kan op zijn beurt leiden tot hersenletsel, invaliditeit en mogelijk overlijden.

Wanneer hersencellen afsterven, kunnen functies die door dat gebied van de hersenen worden gecontroleerd, verloren gaan. Deze functies zijn onder andere:

  • spraak
  • beweging
  • geheugen

De invloed die een beroerte op u heeft, is afhankelijk van waar de beroerte zich voordoet in de hersenen en hoe groot de schade aan de hersenen is.1

Van alle neurologische aandoeningen is een beroerte een van de belangrijkste oorzaken van invaliditeit bij volwassenen.1 Een beroerte kan leiden tot ernstige spasticiteit, waarbij de spieren strak aangespannen en stijf kunnen voelen, wat uw normale bewegings- en houdingspatroon kan verstoren.

Wist u dat elk jaar ongeveer 1,1 miljoen mensen in Europa een beroerte2 krijgen; wereldwijd gaat het om 15 miljoen mensen. Van deze 15 miljoen raakt 5 miljoen blijvend invalide.12 Bij maximaal 13% van de mensen die een beroerte krijgt, ontwikkelt zich ernstige invaliderende spasticiteit.6,7

Gelukkig zijn er behandelingen die de impact van spasticiteit bij veel mensen kunnen verminderen.

Een beroerte kan iedereen op ieder moment krijgen. Wereldwijd krijgt één op de vier mensen boven de 25 jaar een beroerte tijdens hun leven.11

WAT IS DE OORZAAK VAN EEN BEROERTE?

Beroertes worden veroorzaakt door een onderbreking van de bloedstroom naar de hersenen. Er zijn twee soorten beroertes: herseninfarct en hersenbloeding.1

  • Herseninfarct
    Een bloedvat in de hersenen raakt vernauwd of verstopt door een stolsel. De hersencellen krijgen onvoldoende of geen zuurstof meer en sterven af. Dit type beroerte is verantwoordelijk voor 87% van alle gevallen.
  • Hersenbloeding
    Er ontstaat plotseling een scheurtje in een bloedvat in de hersenen. Het bloed kan in en rondom de hersenen stromen en hersencellen beschadigen.

Er is een gerelateerde aandoening die bekendstaat als een 'transient ischemic attack' (TIA) - soms ook wel een 'miniberoerte' genoemd. Dit wordt veroorzaakt door een tijdelijke onderbreking van de bloedtoevoer naar de hersenen.

Een TIA veroorzaakt dezelfde symptomen als een beroerte, maar de effecten zijn meestal slechts tijdelijk en duren meestal minder dan vijf minuten.1,5 Als u denkt dat u een TIA heeft of heeft gehad, zoek dan direct medische hulp. Een TIA kan een voorbode zijn voor een herseninfarct, met blijvende hersenschade.1,5

WAT ZIJN DE RISICOFACTOREN VOOR EEN BEROERTE?

Een beroerte kan iedereen overkomen. Er zijn echter veelvoorkomende risicofactoren voor een beroerte die u zelf onder controle heeft of kunt behandelen, waaronder 1:

  • Hoge bloeddruk
  • Roken
  • Hartaandoening
  • Diabetes
  • Bloedcirculatieproblemen (bijv. aderverkalking) 
  • Hoog cholesterolgehalte

Enkele risicofactoren voor een beroerte die u niet zelf in de hand heeft, zijn1:

Stroke patient photo close up
  • Leeftijd: het risico op een beroerte neemt toe na de leeftijd van 55 jaar.
  • Geslacht: vrouwen krijgen vaker een beroerte dan mannen, vooral omdat ze langer leven.
  • Ras en etniciteit: mensen van Aziatische, Afro-Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse afkomst hebben een hoger risico op een beroerte dan mensen van Europese afkomst.
  • Erfelijke aanleg: hart- en vaatziekten binnen de familie

WAT ZIJN DE SYMPTOMEN VAN EEN BEROERTE?

Stroke patient photo on sofa

De symptomen van een beroerte treden plotseling op en kunnen het volgende omvatten:1

  • Gevoelsstoornis of krachtsverlies in het gezicht, een arm of een been (vooral aan één kant van het lichaam)
  • Verwarde spraak, moeite met spreken of het begrijpen van spraak
  • Plotseling dubbelzien of maar één helft van het gezichtsveld zien of ineens blind zijn aan één van de ogen
  • Moeite met lopen, draaiduizeligheid, verlies van evenwicht of coördinatie
  • Ernstige hoofdpijn zonder bekende oorzaak
banner Mond Spraak Arm: beroerte = direct handelen

Een beroerte is altijd een medisch noodgeval. Als u vermoedt dat u een beroerte heeft, moet u onmiddellijk medische hulp inroepen, ook als de symptomen al afnemen terwijl u wacht op hulp. Ambulancemedewerkers zijn getraind in het herkennen en behandelen van een beroerte en brengen mensen met een vermoedelijke beroerte naar het ziekenhuis.

HOE WORDT DE DIAGNOSE BEROERTE GESTELD?

Er zijn een aantal tests die kunnen worden uitgevoerd voor de diagnose van een beroerte en voor het bepalen van het risico op een beroerte.5 Deze omvatten een volledig lichamelijk onderzoek en bloedtests om de bloedsuikerspiegel en het cholesterolgehalte te bepalen.

Er zijn ook een aantal gespecialiseerde tests voor het stellen van de diagnose beroerte of het screenen op het risico op een beroerte. Daartoe behoren mogelijk:

  • Een CT-scan (computertomografie) is een beeldvormend onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van röntgenstralen. De scan combineert meerdere beelden om een 3D-beeld van de hersenen te maken dat kan worden gebruikt om te bepalen of en waar een beroerte heeft plaatsgevonden in de hersenen.
  • Een MRI-scan (beeldvorming met magnetische resonantie) maakt gebruik van zowel een sterk magneetveld als radiogolven om een gedetailleerder beeld van de binnenkant van uw lichaam te krijgen. Vanwege dit grotere detailniveau kan een MRI-scan precies aantonen waar in de hersenen precies het infarct of de bloeding zit. MRI-scans worden ook gebruikt om te zien of iemand een TIA heeft gehad.
  • Bij een echografie van de halsslagaders wordt gebruikgemaakt van hoogfrequente geluidsgolven om te bepalen of er verstoppingen of vernauwingen zijn in de halsslagaders die naar de hersenen leiden.
  • Een cerebrale angiografie is een röntgenonderzoek van de hersenbloedvaten, waarbij contrastvloeistof wordt ingespoten via een katheter (dun slangetje) in de liesslagader om te controleren op afwijkingen of blokkades in de bloedvaten in het hoofd- en halsgebied.
  • Met een echo(cardio)grafie kan de vorm, grootte en het functioneren van het hart worden onderzocht met behulp van ultrageluidsgolven om te zien waar het probleem zich voordoet.

SPASTICITEIT EN BEROERTE

Als u een beroerte heeft gehad, kunt u last krijgen van spasticiteit. Het kan enkele dagen tot wel 1,5 jaar na een beroerte duren voordat spasticiteit zich openbaart.13
Spasticiteit na een beroerte wordt veroorzaakt door schade of letsel aan het gedeelte van het centrale zenuwstelsel (de hersenen of het ruggenmerg) dat de vrijwillige bewegingen aanstuurt. 

Bij een beroerte sterven sommige hersencellen in bepaalde gebieden af als gevolg van een onderbreking van de bloedtoevoer naar dit gebied. Door deze schade worden belangrijke signalen tussen het zenuwstelsel en de spieren onderbroken, waardoor er een onbalans ontstaat die de spieractiviteit of -spasmen verhoogt. Dit wordt spasticiteit genoemd. De veranderingen in de hersenen kunnen de stroom van berichten tussen de hersenen en de spieren onderbreken, wat kan leiden tot lichte of ernstige spasticiteit, gekenmerkt door stijfheid en spasmen van de spieren. Dit kan leiden tot een gebalde vuist, een gebogen elleboog, een arm die tegen de borst is gedrukt, een stijve knie of een gestrekte voet.1

banner symptomen spasticiteit

Spasticiteit na een beroerte kan beweging, houding en evenwicht bemoeilijken. Het kan uw vermogen beperken om een of meer ledematen te bewegen of om één kant van uw lichaam te bewegen. Soms is de spasticiteit zo ernstig dat het dagelijkse activiteiten in de weg staat en het slaappatroon en/of de persoonlijke verzorging verstoort.

Tot wel 43% van de mensen die een beroerte hebben gehad, heeft enige mate van spasticiteit (stijve en gespannen spieren), variërend van licht tot ernstig.4,6,7,8-10 Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden voor spasticiteit na een beroerte. Deze kunnen de impact van spasticiteit verminderen en de kwaliteit van leven voor veel mensen verbeteren.

Het is bewezen dat spasticiteit na een beroerte een negatieve invloed heeft op de kwaliteit van leven voor mensen met deze aandoening en hun verzorgers.

impact van spasticiteit na een beroerte
op de patiënt

kwaliteit van leven met tdd
patiëntfunctie met tdd

*ten opzichte van patiënten met een beroerte zonder spasticiteit

Behandeling van spasticiteit

Als u een beroerte heeft gehad en u ten gevolge daarvan een bepaalde mate van spasticiteit ervaart, is het belangrijk om te weten dat er behandelingen voor bestaan. Veel mensen kunnen hun spasticiteit onder controle houden door middel van het innemen van medicijnen, fysio- en ergotherapie, of injectietherapie, maar er zijn mensen voor wie deze behandelingen niet goed genoeg werken of die onverdraaglijke bijwerkingen ervaren.

Als behandelingen met pillen of injecties niet voor voldoende verlichting van uw gegeneraliseerde spasticiteit (spasticiteit in meerdere ledematen) zorgen of als deze behandelingen onaangename bijwerkingen veroorzaken, praat dan met een specialist op het gebied van spasticiteit over een mogelijke behandeling met een baclofenpomp, oftewel intrathecale baclofen (ITB)-therapie*.


* Wanneer we het hebben over ITB-therapie, bedoelen we intrathecale baclofen (een spierontspannend geneesmiddel) die wordt toegediend door een intrathecale medicijnpomp. Medtronic levert alleen de intrathecale medicijnpomp en de katheter; de intrathecale baclofen wordt geleverd door een extern bedrijf.

brochure
 
Verminderde spasticiteit verbetert uw leven (na een beroerte)

DOWNLOAD HIER
ITB voor spasticiteit na beroerte - patientenbrochure

Meer video's, brochures en handleidingen om te downloaden

MEER DOWNLOADS

Referenties

1

National Stroke Association. What is Stroke. Available at: www.stroke.org. Accessed.March 2020

2

Truelsen T, Piechowski-Jo´z´wiakb,C, Bonitaa R et al. Stroke incidence and prevalence in Europe: a review of available data. European Journal of Neurology 2006, 13: 581-598.

3

Gillard PJ, Sucharew H, Kleindorfer D, et al. The negative impact of spasticity on the health-related quality of life of stroke survivors: a longitudinal cohort study. Health Qual Life Outcomes. 2015;13:159. 

4

Welmer et al. Spasticity and Its association with functioning and health-related quality of life 18 months after stroke. Cerebrovasc Dis 2006;21:247–53.

5

Mayo Clinic. Stroke. Available at: www.mayoclinic.org. Accessed March 2020

6

Dvorak EM, Ketchum NC, McGuire JR. The underutilization of intrathecal baclofen in poststroke spasticity. Top Stroke Rehabil.2011;18(3):195–202.

7

Watkins CL, Leathley MJ, Gregson JM, Moore AP, Smith TL, Sharma AK. Prevalence of spasticity post stroke. Clin. Rehabil. 2002;16(5):515-522.

8

Sommerfeld DK, Gripenstedt U, Welmer AK. Spasticity after stroke: an overview of prevalence, test instruments, and treatments. Am. J. Phys. Med. Rehabil. 2012;91(9):814-820.

9

Lundstrom E, Terent A, Borg J. Prevalence of disabling spasticity 1 year after first-ever stroke. Eur. J. Neurol. 2008;15(6):533-539.

10

Urban PP, Wolf T, Uebele M, et al. Occurence and clinical predictors of spasticity after ischemic stroke. Stroke. 2010;41(9):2016-2020.

11

World Stroke Organization – Global Stroke Fact Sheet 2019 - V. Feigin et al. Global, Regional, and Country-Specific Lifetime Risks of Stroke, 1990 and 2016 NewEngl J Med 2018;379:2429-2437

13

Wissel J., Manack A., Brainin M. - Toward an epidemiology of poststroke spasticity Neurol. 2013;80(Suppl 2) S13-S19.

U dient de informatie op deze site niet als vervangend medisch advies te beschouwen. Indien u twijfels heeft over uw gezondheid of een gezondheidsadvies nodig heeft, dient u contact op te nemen met uw arts of professioneel zorgverlener.