Voordelen en risico's

Ontdek de voordelen en risico's van behandeling met een baclofenpomp, en bespreek dan met uw arts of intrathecale baclofen (ITB)-therapie* een mogelijke behandelingsoptie is voor u.

Voordelen van ITB-therapie*

Minder medicatie nodig

Bij hoge doseringen baclofen in tabletvorm kunnen bijwerkingen optreden zoals sufheid, verwardheid, duizeligheid, zwak voelen of misselijkheid. Het ITB-systeem brengt het geneesmiddel precies naar de plaats waar het nodig is (rechtstreeks in de vloeistof rond het ruggenmerg). Hierdoor krijgt u minder medicatie toegediend en heeft u minder kans op bijwerkingen. Bovendien werkt het beter dan baclofen in tabletvorm.5-8

U kunt het eerst uitproberen

Middels een proefbehandeling kunnen u en uw arts uitproberen of uw lichaam goed reageert op de behandeling, voordat een permanent systeem wordt geïmplanteerd.

Geprogrammeerd aan de hand van uw behoeften

Uw pomp wordt zo geprogrammeerd dat deze de exact benodigde dosis afgeeft, en de hoeveelheid medicatie kan daarbij anders zijn op verschillende tijden op een dag. Het kan zijn dat u 's nachts meer baclofen nodig heeft om uw spasmes onder controle te houden zodat u beter kunt slapen, en dat u 's morgens minder nodig heeft bij het verrichten van dagelijkse handelingen. Dit zal van persoon tot persoon verschillen. Uw arts kan de tijdstippen waarop de medicatie wordt afgegeven, aanpassen aan uw behoeften. De programmering kan ook van dag tot dag variëren om beter aan te sluiten bij bepaalde voorgenomen activiteiten. U heeft bijvoorbeeld minder of meer baclofen nodig op de dag dat u fysiotherapie krijgt.

Spasticiteitsbehandeling voor de lange termijn

Behandeling met een baclofenpomp zal uw ernstige spasticiteit of de onderliggende aandoening niet genezen, maar de therapie kan helpen uw spasmes op de lange termijn onder controle te houden en uw klachten te verlichten.1,2

Het is omkeerbaar

De therapie kan door uw arts uitgezet worden, of indien gewenst, kan de pomp via een operatie verwijderd worden.

Bewezen therapie

Veel studies tonen aan dat intrathecale baclofen, toegediend door een intrathecale medicijnpomp, spasticiteit, spasmen en pijn kan helpen verminderen, en het functioneren en uw kwaliteit van leven kan helpen verbeteren.2,9-34

Artsen schrijven ITB-therapie* al meer dan 30 jaar voor in Europa. Dezelfde pomp van Medtronic wordt wereldwijd ook veelvuldig gebruikt voor pijnmedicatie.

Wat u kunt verwachten

Intrathecale baclofen, toegediend via een intrathecale medicijnpomp, kan u helpen uw ernstige spasticiteitssymptomen onder controle te houden. Hierdoor kunt u misschien weer deelnemen aan dagelijkse activiteiten die hiervoor moeilijk of onmogelijk waren geworden. Denk hierbij onder andere aan:2,12,15,17,20,24,32,34

  • het (deels) terugkrijgen van uw onafhankelijkheid
  • het beter kunnen lopen met minder of zonder gebruik van hulpmiddelen
  • lopen met minder pauzes
  • het gemakkelijker verplaatsen van bed naar rolstoel
  • meer controle over uw handbewegingen, bijv. een glas goed kunnen vasthouden
  • u makkelijker kunnen aankleden
  • minder pijn ervaren als gevolg van spasticiteit
  • het hebben van minder spasmes.

 

Risico's van ITB-therapie* 3, 4

Volg de instructies van uw arts nauwgezet op, want het plotseling stoppen van de intrathecale baclofen (ITB)-therapie* kan resulteren in ernstige ziekteverschijnselen (ontwenningsverschijnselen) zoals hoge koorts, veranderde geestelijke toestand, spierstijfheid, en in incidentele gevallen kan dit tot gevolg hebben dat veel vitale organen niet meer functioneren en u kunt overlijden. Het is heel belangrijk dat u meteen contact opneemt met uw arts als u een van deze symptomen heeft.

Het is belangrijk dat u uw vulafspraken nakomt, zodat u niet zonder medicatie (intrathecale baclofen) komt te zitten, en dat u de eerste symptomen van baclofenontwenning kent en herkent. Sommige mensen lopen een groter risico op baclofenontwenning dan anderen; praat hier met uw arts over.

De bijwerkingen van ITB-therapie* (baclofenpomp) zijn meestal tijdelijk van aard en kunnen onder controle worden gebracht door de dosering intrathecale baclofen (het medicijn in de pomp) aan te passen.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

  • spierzwakte;
  • slaperigheid;
  • misselijkheid;
  • braken;
  • hoofdpijn;
  • duizeligheid.

Uitvallen van de pomp kan leiden tot een over- of onderdosering van baclofen.

Symptomen van overdosering

De signalen en symptomen van een overdosering zijn onder meer:

  • extreme spierzwakte;
  • sufheid;
  • licht in het hoofd;
  • duizeligheid;
  • slaperigheid;
  • ademhalingsproblemen;
  • toevallen;
  • lagere lichaamstemperatuur dan normaal.

Een forse overdosis kan leiden tot ernstige spierontspanning en in extreme gevallen verlies van bewustzijn dat kan overgaan in een coma. Neem onmiddellijk contact met uw arts op bij de eerste tekenen van een te hoge dosering.

Symptomen van onderdosering

De signalen en symptomen van een onderdosering zijn onder meer:

  • terugkeer of toename van de spasticiteit en spierstijfheid;
  • jeuk zonder uitslag;
  • lage bloeddruk;
  • licht in het hoofd;
  • koorts;
  • verandering van de mentale toestand;
  • onduidelijke spraak;
  • tintelend gevoel;
  • bij mannen: langdurige, soms pijnlijke erectie.

In zeldzame gevallen bij zeer ernstige ontwenningsverschijnselen kan spierafbraak (rhabdomyolyse) en meervoudig orgaanfalen optreden. Neem onmiddellijk contact op met uw arts als u één van de bovenstaande symptomen opmerkt.

Risico's rondom de implantatie en het infusiesysteem

Het implanteren van een infusiesysteem brengt vergelijkbare risico's met zich mee als die van andere operaties, zoals pijn, infectie, kneuzing, bloeding, zwelling, lekkage van hersenvocht, hoofdpijn en/of verlamming.

Mogelijke complicaties die samenhangen met het infusiesysteem zijn:

  • De katheter of pomp kan zich verplaatsen in het lichaam of in zeldzame gevallen kan de pomp door de huid heen naar buiten komen.
  • De pomp kan ophouden te functioneren vanwege een lege batterij of storing van één of meer onderdelen.
  • De katheter kan lekken, scheuren, knikken of losraken, wat kan leiden tot een onderdosering of volledige stopzetting van de ITB-therapie*. Plotseling stopzetten van de ITB-therapie* kan leiden tot:
    • hoge koorts;
    • veranderde geestelijke toestand;
    • spierstijfheid;
    • uitval van vitale organen of overlijden (in zeldzame gevallen);
    • terugkeer van de spasticiteit.

Het is belangrijk om te weten dat de pomp een alarm laat horen wanneer deze moet worden vervangen of wanneer de baclofen moet worden bijgevuld, of wanneer er een probleem is met de pomp. Voor het vullen en vervangen van de pomp zal uw medisch team het alarm niet afwachten en tijdig een afspraak met u plannen.

Informeer een arts of specialist vóór een medische ingreep of diagnostisch onderzoek (bijvoorbeeld MRI-scan, diathermie, etc.) altijd dat u een geïmplanteerde medicijnpomp heeft.

ITB voor spasticiteit na beroerte - patientenbrochure

Video's, brochures en handleidingen om te downloaden

DOWNLOAD hier

Meer weten over  intrathecale baclofen (ITB)-therapie*?

CONTACT OPNEMEN

* Wanneer we het hebben over ITB-therapie, bedoelen we intrathecale baclofen (een spierontspannend geneesmiddel) die wordt toegediend door een intrathecale medicijnpomp. Medtronic levert alleen de intrathecale medicijnpomp en de katheter; de intrathecale baclofen wordt geleverd door een extern bedrijf.

Referenties

1

Coffey RJ, Cahill D, Steers W. Intrathecal baclofen for intractable spasticity of spinal origin: results of a long-term multicenter study. J Neurosurg. 1993;78(6):226-232.

2

Vles GF, Soudant DL, Hoving MA, et al. Long-term follow-up on continuous intrathecal baclofen therapy in non-ambulant children with intractable cerebral palsy. Eur J Paediatr Neurol. 2013; 17(6):639-644.

4

Coffey RJ, Ridgely PM. Abrupt intrathecal baclofen withdrawal: management of potentially life-threatening sequelae. Neuromodulation 2001; 4(3): 142-6.

5

Ertzgaard P, Campo C, Calabrese A. Efficacy and safety of oral baclofen in the management of spasticity: A rationale for intrathecal baclofen. J Rehabil Med. 2017;49:193-203

6

Penn RD. Intrathecal baclofen for spasticity of spinal origin: seven years of experience. J Neurosurg. 1992;77(2):236-40

7

Meythaler JM, Guin-Renfroe S, Law C, et al. Continuously infused intrathecal baclofen over 12 months for spastic hypertonia in adolescents and adults with cerebral palsy. Arch Phys Med Rehabil. 2001;82(2):155-161

8

Barnes MP, Johnson GR. Upper motor neurone syndrome and spasticity: Clinical management and neurophysiology: Cambridge University Press, 2008.

9

Albright AL, Gilmartin R, Swift D et al.Long-term intrathecal baclofen therapy for severe spasticity of cerebral origin. J Neurosurg. 2003;98(2):291-295

10

Ramstad K, Jahnsen R, Lofterod B, Skjeldal OH. Continuous intrathecal baclofen therapy in children with cerebral palsy – when does improvement emerge?.Acta Paediatr. 2010;99(11):1661–1665

11

Motta F, Antonello CE, Stignani C. Intrathecal baclofen and motor function in cerebral palsy. Dev Med Child Neurol. 2011;53(5):443–448

12

Hoving MA, van Raak EP, Spincemaille GH et al; Dutch Study Group on Child Spasticity. Safety and one-year efficacy of intrathecal baclofen therapy in children withintractable spastic cerebral palsy. Eur J Paediatr Neurol. 2009;13(3):247-256

13

Hoving MA, van Raak EP, Spincemaille GH, Palmans LJ, Becher JG, Vles JS; Dutch Study Group on Child Spasticity. Efficacy of intrathecal baclofen therapy in children with intractable spastic cerebral palsy: a randomised controlled trial. Eur J Paediatr Neurol. 2009;13(3):240–246

14

Morton RE, Gray N, Vloeberghs M. Controlled study of the effects of continuous intrathecal baclofen infusion in non-ambulant children with cerebral palsy. Dev Med Child Neurol. 2011;53(8):736–741

15

Guillaume D, Van Havenbergh A, Vloeberghs M, Vidal J, Roeste G. A clinical study of intrathecal baclofen using a programmable pump for intractable spasticity.Arch Phys Med Rehabil. 2005;86(11):2165-71

16

Yoon YK, Lee KC, Cho HE et al. Outcomes of intrathecal baclofen therapy in patients with cerebral palsy and acquired brain injury. H. Medicine (Baltimore). 2017 Aug;96(34):e7472

17

Rawicki B. Continuous intrathecal baclofen delivered via an implantable pump: long-term follow-up review of 18 patients. J Neurosurg. 1999;91(5):733-736

18

Meythaler JM, McCary A, Hadley MN. Intrathecal infusion of baclofen for spasticity caused by acquired brain injury: a preliminary report. J Neurosurg. 1997;87(3):415-419.

19

Meythaler JM, Guin-Renfroe S, Grabb P, Hadley MN. long-term continuously infused intrathecal baclofen for spastic-dystonic hypertonia in traumatic brain injury: 1-year experience.Arch Phys Med Rehabil. 1999;80(1):13-19

20

Schiess MC, Oh IJ, Stimming EF et al. Prospective 12-month study of intrathecal baclofen therapy for poststroke spastic upper and lower extremity motor control and functional improvement. Neuromodulation. 2011;14(1):38-45

21

Ivanhoe CB, Francisco GE, McGuire JR et al. Intrathecal baclofen management of poststroke spastic hypertonia: implications for function and quality of life. Arch Phys Med Rehabil. 2006;87(11):1509-1515

22

Francisco GE, Boake C. Spastic hemiplegia after intrathecal baclofen therapy: a preliminary study. Arch Phys Med Rehabil. 2003;84(8):1194-1199.

23

Creamer M, Cloud G, Kossmehl P, et al. Intrathecal baclofen therapy versus conventional medical management for severe post-stroke spasticity: Results from a multicentre,randomised, controlled, open-label trial (SISTERS). J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2018 Jun;89(6):642-650

24

Creamer et al. Effect of intrathecal baclofen on pain and quality of life in poststroke spasticity: A randomized trial (SISTERS). Stroke. 2018;49:2129–2137

25

Meythaler JM, Guin-Renfroe S, Brunner RC, Hadley MN. Intrathecal baclofen for spastic hypertonia from stroke. Stroke. 2001;32(9):2009-2109

26

Azouvi P, Mane, M, Thiebaut, J B, Denys, P, Remy-Neris, O, Bussel, B. Intrathecal baclofen administration for control of severe spinal spasticity: functional improvement and long-term follow-up. Arch Phys Med Rehabil. 1996;77(1):35-9

27

Ordia JI, Fischer, Edward, Adamski, Ellen, Chagnon, Kimberly G, Spatz, Edward L. Continuous intrathecal baclofen infusion by a programmable pump in 131 consecutive patients with severe spasticity of spinal origin. Neuromodulation. 2002;5(1):16-24

28

Delhaas EM. Long-term outcomes of continuous intrathecal baclofen infusion for treatment of spasticity: A prospective multicenter follow-up study. Neuromodulation. 2008;11(3):227-236

29

Burns AS, Meythaler JM. Intrathecal baclofen in tetraplegia of spinal origin: efficacy for upper extremity hypertonia. Spinal Cord. 2001;39(8):413-9.

30

Middel B, Kuipers-Upmeijer H, Bouma J, et al. Effect of intrathecal baclofen delivered by an implanted programmable pump on health related quality of life in patients with severe spasticity. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1997;63(2):204-9

31

Khan AA, Birks-Agnew I, Bullock P, Rushton D. Clinical outcome and complications of intrathecal baclofen pump in multiple sclerosis patients: a retrospective study. NeuroRehabilitation. 2010;27(2):117-20

32

Natale M, D’Oria S, Nero VV, Squillante E, Gentile M, Rotondo M. Long-term effects of intrathecal baclofen in multiple sclerosis. Clin Neurol Neurosurg. 2016;143:121-5

33

Lee BS, Jones J, Lang M et al. Early outcomes after intrathecal baclofen therapy in ambulatory patients with multiple sclerosis. J Neurosurg. 2018 Oct;129(4):1056-1062

34

Sammaraiee Y, Yardley M, Keenan L et al. Intrathecal baclofen for multiple sclerosis related spasticity: A twenty year experience. Mult Scler Relat Disord. 2018 Oct 15;27:95-100

U dient de informatie op deze site niet als vervangend medisch advies te beschouwen. Indien u twijfels heeft over uw gezondheid of een gezondheidsadvies nodig heeft, dient u contact op te nemen met uw arts of professioneel zorgverlener.