MULTIPLE SCLEROSE over deze aandoening

Wat is multiple sclerose?
Wat is de oorzaak van multiple sclerose?
Wat zijn de risicofactoren voor multiple sclerose?
Wat zijn de symptomen van multiple sclerose?
Hoe wordt de diagnose multiple sclerose gesteld?
Welke verschillende vormen van multiple sclerose zijn er?
Is spasticiteit het gevolg van multiple sclerose?
Spasticiteit en multiple sclerose
Behandeling van spasticiteit
Webinar over MS en spasticiteit

Wat is MULTIPLE SCLEROSE?

Multiple sclerose is een chronische ziekte van het centrale zenuwstelsel - dit zijn de hersenen, het ruggenmerg en de oogzenuwen - die gepaard kan gaan met verschillende symptomen, zoals gevoelsstoornissen en problemen met bewegen, balans of zicht.

Als u multiple sclerose (MS) heeft, bent u niet de enige. In Europa hebben zo een 550.000 mensen last van deze aandoening; wereldwijd gaat het om miljoenen mensen.1 MS is een levenslange aandoening die kan zorgen voor lichte tot ernstige invaliditeit. 

Tussen de 66 en 84% van de mensen met MS heeft last van spasticiteit - gespannen en stijve spieren die leiden tot problemen met het bewegen, de coördinatie en balans.2,3,5

Tot 23% van de mensen met MS heeft ernstige spasticiteit.2,5 Gelukkig zijn er effectieve behandelingen die ernstige spasticiteit bij MS kunnen helpen verlichten.

Terug naar boven

Wat is de oorzaak van MULTIPLE SCLEROSE?

De precieze oorzaak van MS is niet bekend. Het is een autoimmuunaandoening waarbij het immuunsysteem per ongeluk de beschermende isolatielaag rond de zenuwen (myeline) aantast. Myeline helpt zenuwvezels bij de geleiding van elektrische impulsen.

Door de schade aan deze beschermlaag worden zenuwsignalen vertraagd of onderbroken. Dit kan op zijn beurt leiden tot een aantal symptomen, waaronder problemen met het bewegen, de coördinatie en zicht. 

Terug naar boven

WAT ZIJN DE RISICOFACTOREN VOOR MULTIPLE SCLEROSE?

Hoewel we niet exact weten wat de oorzaak van multiple sclerose is, vermoeden experts dat het om een combinatie gaat van genetische en omgevingsfactoren. 

Omdat de oorzaak of oorzaken van MS niet precies bekend zijn, weten we niet of de ziekte kan worden voorkomen. 

Mogelijke risicofactoren voor MS zijn onder andere:7

  • Genetische aanleg: Multiple sclerose is niet erfelijk, maar mensen bij wie MS in de familie voorkomt, hebben wel een grotere kans om ook MS te krijgen.

  • Gebrek aan zonlicht: Mensen die verder van de evenaar af wonen, hebben een grotere kans op MS dan mensen die dichter bij de evenaar wonen. Dit kan betekenen dat gebrek aan zonlicht (en daarmee een lager vitamine D-niveau) een risicofactor voor MS kan zijn.
risks factors
  • Virusinfecties: Sommige wetenschappers denken dat virusinfecties, zoals het Epstein-Barr-virus dat de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt, kan leiden tot de ontwikkeling van MS.

  • Roken: Gemiddeld hebben rokers een hoger risico op MS dan niet-rokers.

  • Obesitas (ernstig overgewicht) in de tienerjaren: MS komt vaker voor bij mensen die als tiener obesitas hadden.

Terug naar boven

WAT ZIJN DE SYMPTOMEN VAN MULTIPLE SCLEROSE?

Tussen de 66% en 84% van de mensen met MS krijgt last van spasticiteit.2,3,5

66-84

Tot 23% van deze groep leeft met ernstige spasticiteit die hun dagelijkse activiteiten sterk beïnvloedt.6

29

Terug naar boven

De symptomen van MS kunnen van persoon tot persoon erg verschillen. De meest voorkomende tekenen en symptomen van MS zijn:4

  • vermoeidheid;
  • gevoelsstoornissen en/of tintelingen;
  • zwakke of stijve spieren;
  • coördinatieproblemen (duizeligheid en draaiduizeligheid);
  • seksuele problemen;
  • pijn en jeuk;
  • emotionele veranderingen;
  • moeite met lopen;
  • problemen met zien;
  • blaas- en darmcontroleproblemen
  • cognitieve veranderingen;
  • neerslachtigheid;
  • spasticiteit.

HOE WORDT DE DIAGNOSE MULTIPLE SCLEROSE GESTELD?

De diagnose MS moet altijd worden gesteld door een bevoegd arts. Als u of uw arts denkt dat u MS heeft, zal uw arts een aantal tests en procedures bij u afnemen. Uw volledige medische voorgeschiedenis wordt bekeken, het functioneren van uw zenuwstelsel wordt beoordeeld en u krijgt een diagnostische test.

Er zijn twee verschijnselen vereist om de diagnose multiple sclerose vast te stellen:4

  • als er bewijs is dat de ziekte zich voordoet in twee verschillende delen van het centrale zenuwstelsel (de hersenen, het ruggenmerg en de gezichtszenuwen);
  • als er bewijs is van minstens twee aanvallen van bij MS passende verschijnselen.

Terug naar boven

WELKE VERSCHILLENDE VORMEN VAN MULTIPLE SCLEROSE ZIJN ER?

Uw arts kan verschillende typen MS bij u vaststellen. Er zijn drie verschillende hoofdtypen MS.4

RELAPSING-REMITTING MS
wordt gekenmerkt door verschillende aanvallen (relapsing) van symptomen, gevolgd door perioden van gedeeltelijk of volledig herstel (remitting). Ongeveer 85% van de mensen krijgt als eerste deze diagnose, en daarmee is het de meest voorkomende vorm van MS.

PRIMAIR PROGRESSIEVE MS
wordt gekenmerkt doordat klachten geleidelijk verergeren. Er is geen sprake van aanvallen en herstel. Ongeveer 15% van de patiënten krijgt dit type als diagnose. Dit is de minst voorkomende vorm van MS.

SECUNDAIR PROGRESSIEVE MS
volgt bij veel mensen op relapsing-remitting MS. Deze vorm wordt gekenmerkt doordat er bijna geen aanvallen meer zijn, maar wel een geleidelijke verergering van de symptomen. Tussentijds vindt er geen herstel meer plaats. 

MS komt het vaakst voor bij volwassenen, maar kan eveneens voorkomen bij kinderen en jongvolwassenen.4

Terug naar boven

IS SPASTICITEIT HET GEVOLG VAN MULTIPLE SCLEROSE?

66 tot 84% van de mensen met MS heeft last van spasticiteit.2,3,5 

Dat komt doordat MS de beschermende isolatielaag rond de zenuwen vernietigt, waardoor er littekenweefsel kan ontstaan. Deze veranderingen vertragen de zenuwsignalen tussen de hersenen en spieren. Dit kan leiden tot stijve en gespannen spieren, oftewel spasticiteit.

Spasticiteit kan beweging, houding en evenwicht bemoeilijken.

Het kan uw vermogen beperken om een of meerdere ledematen te bewegen of om één kant van uw lichaam te bewegen. Soms is de spasticiteit zo ernstig dat het het uitvoeren van dagelijks activiteiten in de weg staat. Naast het optreden van spasmen kan spasticiteit ook zorgen voor loopstoornissen, vermoeidheid en pijn.5-7

Er zijn verschillende behandelopties beschikbaar voor mensen die last hebben van spasticiteit bij MS. Deze kunnen de nadelige gevolgen van spasticiteit helpen verminderen en de kwaliteit van leven helpen verbeteren.

MULTIPLE SCLEROSIS

multiple sclerose

In Europa hebben 550.000 mensen multiple sclerose.1

Tot 23% van deze mensen
heeft last van ERNSTIGE SPASTICITEIT2,5

    spa-ms

Tot 23% van de mensen met MS heeft last van ernstige spasticiteit, waarbij de spieren gespannen en stijf worden en moeilijk aan te sturen zijn.2,5

Spasticiteit is een veelvoorkomend probleem bij multiple sclerose en komt vaak voor in de benen6

Uit Spaans onderzoek blijkt dat mensen met MS en spasticiteit een lagere kwaliteit van leven ervaren op verschillende gezondheidsaspecten in vergelijking tot de algemene populatie.7,8
Het onderzoek toonde aan dat de spasticiteit als gevolg van MS, een groter effect had op de algemene en fysieke gezondheidsaspecten dan op het mentale welzijn.

ms en spasticiteit - kwaliteit van leven

GKvL: AAN GEZONDHEID GERELATEERDE KWALITEIT VAN LEVEN

* Bij afwezigheid van normatieve SF-12-gegevens zijn hier normatieve SF-36-gegevens van een Spaanse populatie gebruikt als een geschatte vergelijking.10

BIJ ERNSTIGERE SPASTICITEIT VERMINDERT DE GEZONDHEIDSGERELATEERDE KWALITEIT VAN LEVEN AANZIENLIJKER DAN BIJ EEN MINDERE MATE VAN SPASTICITEIT9

Terug naar boven

SPASTICITEIT EN MULTIPLE SCLEROSE

De meest hinderlijke symptomen van MS-gerelateerde spasticiteit die mensen met MS rapporteerden, waren6:

Spierstijfheid

77%

Beperking van beweeglijkheid

69%

Tot 29% van de mensen met MS heeft spasticiteit die het uitvoeren van dagelijkse activiteiten aanzienlijk beïnvloedt.6

Behandeling van spasticiteit

Spasticiteit kan en zou behandeld moeten worden. De juiste behandeling kan werk, school, dagelijkse activiteiten en verzorging gemakkelijker maken, en uw welbevinden en zelfredzaamheid vergroten. Veel mensen kunnen hun spasticiteit onder controle houden door middel van het innemen van medicijnen, fysio- en ergotherapie, of injectietherapie, maar er zijn mensen voor wie deze behandelingen niet goed genoeg werken of die onverdraaglijke bijwerkingen ervaren.

Als behandelingen met pillen of injecties niet voor voldoende verlichting van uw gegeneraliseerde spasticiteit (spasticiteit in meerdere ledematen) zorgen of als deze behandelingen onaangename bijwerkingen veroorzaken, praat dan met een specialist op het gebied van spasticiteit over een mogelijke behandeling met een baclofenpomp, oftewel intrathecale baclofen (ITB)-therapie*.

Zie ook Behandelingsopties voor spasticiteit. Raadpleeg een specialist op het gebied van spasticiteit om uw behandelingsmogelijkheden te bespreken.

Animatie over spasticiteit bij multiple sclerose - ITB - (02:08)

behandeling spasticiteit
Meer informatie Less information (see less)

Webinar over MS en spasticiteit

Op 19 april 2022 organiseerden wij in samenwerking met de MS Vereniging Nederland een webinar over het onderwerp spasticiteit bij MS.

Bekijk HIER de opname van dit webinar:

Webinar MS en spasticiteit van MS Vereniging

Met toestemming van de MS Vereniging Nederland.

* Wanneer we het hebben over ITB-therapie, bedoelen we intrathecale baclofen (een spierontspannend geneesmiddel) die wordt toegediend door een intrathecale medicijnpomp. Medtronic levert alleen de intrathecale medicijnpomp en de katheter; de intrathecale baclofen wordt geleverd door een extern bedrijf.

Terug naar boven

ITB voor spasticiteit na beroerte - patientenbrochure

Video's, brochures en handleidingen om te downloaden

DOWNLOAD hier

Meer weten over  intrathecale baclofen (ITB)-therapie?

CONTACT OPNEMEN

Referenties

1

Atlas of Multiple Sclerosis (online), MS International Federation -2013 update. Available at: https://www.msif.org/about-us/who-we-are-and-what-we-do/advocacy/atlas/(accessed March 2020).

2

Oreja-Guevara C, Gonzalez-Segura D, Vila C. Spasticity in multiple sclerosis: results of a patient survey. Int. J. Neurosci. 2013;123(6):400-408.

3

Goodin DS. Survey of multiple sclerosis in Northern California. Northern California MS Study Group. Mult. Scler. 1999;5(2):78-88.

4

National MS Society. MS The Disease. Available at: www.nationalmssociety.org. Accessed 31/01/2019.

5

Rizzo MA, Hadjimichael OC, Preiningerova J, Vollmer TL. Prevalence and treatment of spasticity reported by multiple sclerosis patients. Mult. Scler. 2004;10(5):589-595.

6

Flachenecker P, Henze T, Zettl UK. Spasticity in patients with multiple sclerosis--clinical characteristics, treatment and quality of life. Acta Neurol. Scand. 2014;129(3):154-162.

7

Arroyo R, Massana M, Vila C. Correlation between spasticity and quality of life in patients with multiple sclerosis: the CANDLE study. Int J Neurosci. 2013 Dec;123(12):850-8.

8

Alonso J, Regidor E, Barrio G, Prieto L, Rodríguez C, de la Fuente L. Population reference values of the Spanish version of the Health Questionnaire SF-36. Med Clin (Barc). 1998 Oct 10;111(11):410-6. In the absence of normative SF-12 data, normative SF-36 data from a Spanish population is used here as an approximate comparison.

9

Zettl UK, Henze T, Essner U, Flachenecker, P. Burden of disease in multiple sclerosis patients with spasticity in Germany: mobility improvement study (Move I), Eur J Health Econ, 2014: 15:953–966.

10

De SF-12 is afgeleid en is een kortere versie van de SF-36-vragenlijst. Beiden meten acht gezondheidsdomeinen: lichamelijk functioneren, rolbeperking fysiek, lichamelijke pijn, algemene gezondheid, vitaliteit, sociaal functioneren, rolbeperking emotioneel en mentale gezondheid, met een score op een schaal van 0 tot 100 (waarbij hogere scores duiden op een betere gezondheid), hebben over het algemeen vergelijkbare psychometrische eigenschappen en worden gebruikt om twee samenvattende scores af te leiden: de PCS en de MCS. De SF-12 is een geschikte meting wanneer informatie over de SF-36 PCS- en MCS-scores vereist is. De SF-12 is vergeleken met de SF-36 minder goed onderzocht, waardoor bevindingen met betrekking tot de SF-36 niet per se gelden voor de SF-12. Raadpleeg: Busija L, Pausenberger E, Haines TP, Haymes S, Buchbinder R, Osborne RH. Adult measures of general health and health-related quality of life: Medical Outcomes Study Short Form 36-Item (SF-36) and Short Form 12-Item (SF-12) Health Surveys, Nottingham HealthProfile (NHP), Sickness Impact Profile (SIP), Medical Outcomes Study Short Form 6D (SF-6D), Health Utilities Index Mark 3 (HUI3), Quality of Well-Being Scale (QWB), and assessment of Quality of Life (AQoL). Arthritis Care Res (Hoboken). 2011 nov;63 Suppl 11:S383-412.

U dient de informatie op deze site niet als vervangend medisch advies te beschouwen. Indien u twijfels heeft over uw gezondheid of een gezondheidsadvies nodig heeft, dient u contact op te nemen met uw arts of professioneel zorgverlener.